Bu içeriğimizde klavye nedir, doğru klavye seçimi nasıl yapılır, klavye tuş düzeninin önemi nedir ve sağlığımız için son derece önemli olan ergonomik klavye kullanımı hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Klavye (Keyboard) Nedir?
Üzerinde bulunan harf, rakam, özel karakterler ve özel görevli tuşlarla bilgisayara veri girişi ve komut verilen birimdir. Bilgisayarla kurduğu bağlantıya göre kablolu ve kablosuz türleri vardır.
Bir klavye üzerinde ortalama 105 adet tuş bulunur. Bu tuşların görevlerinin neler olduğunu Klavye Tuşları ve Görevleri isimli içeriğimizden detaylı olarak inceleyebilirsiniz.
Doğru Klavye Seçimi
Klavye alırken ya da yaptığımız işe göre kullanacağımız klavyeyi seçerken dikkat etmemiz gereken bazı unsurlar vardır. Bu unsurlar, yaptığımız işin hızını, kolaylığını, zamanını ve sağlığımızı etkileyeceğinden son derece önemlidir. Klavye seçerken dikkat etmemiz gereken unsurlar şunlardır;
1-Klavyenin Türü
Klavyelerin mekanik, membran ve dokunmatik gibi türleri vardır. İhtiyacımıza ve sıklıkla yapacağımız işe (oyun, yazı vb.) göre uygun olan klavyeyi seçmeliyiz.
2-Bağlantı Türü
Kablolu veya kablosuz olarak bağlantı seçenekleri olan klavyemizi seçerken kablosuz klavyelerin daha hareket özgürlüğü sağladığını ancak şarj azaldığında sinyal zayıflığı ya da pil değişimi gibi dezavantajları olduğu unutulmamalıdır.
3-Tuş Tipi ve Hissi
Mekanik klavyeler, tuş vuruşlarını daha belirgin ve hissedilir yapar ancak rahatsız edici bir sese de sahip olabilirler. Membran klavyeler ise daha sessizdir ama hissiyatı farklıdır.
4-Ek Özellikler
Bazı klavyeler özelleştirilmiş tuş atamaları, RGB aydınlatma, makro tuşları gibi ekstra özelliklere sahip olabilirler. Bu özellikler de yaptığımız işe uygun klavye seçimini etkileyebilecek faktörlerdir.
5-Bütçe
Klavyelerin fiyatları büyük ölçüde türüne, bağlantısına ve ek özelliklerine göre değişmektedir. İlk olarak bütçemizi belirleyip bu bütçeye göre ihtiyaçlarımız doğrultusunda en iyi özelliklere sahip klavyeyi seçebiliriz.
6- İnceleme ve Yorumlar
Alacağımız klavyeyi belirledikten sonra internette yer alan inceleme videolarını izlemek ve daha önce kullanan kişilerin yorumlarını okumak fikir sahibi olmanız açısından son derece önemlidir.
7-Klavye Düzeni
Klavyeler tuşların dizilimine göre farklı isimler alırlar. Ülkemizde yaygın olarak Q klavye ve F klavye kullanılmaktadır. Q klavye (QWERTY Klavye), İngilizce harflere göre ve F klavye, Türkçe harflere göre düzenlenmiş klavyelerdir.
Not: Bir klavyenin Q mu yoksa F klavye mi olduğunu, harflerin başladığı ilk harfe bakarak anlayabiliriz.
Q Klavyenin tarihi 1800’lü yıllarda kullanılmaya başlanan daktiloya dayanır. O yıllarda tuşlar çabuk bozulduğu için İngilizcede sık kullanılan harfler parmaklara uzak yerlere yerleştirilmiştir. Ancak 1955 yılında İhsan Sıtkı YENER tarafından geliştirilen F klavye, yazım kolaylığı ve ergonomik kullanılması için Türkçede en sık kullanılan harfler parmaklara en yakın konumda olacak şekilde tasarlanmıştır.
Bu nedenle klavye seçerken klavye harf düzeni klavye kullanımı için gerekli olan önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.
Standart Türk Klavyesinin Önemi
F klavye, Türkçenin fonetik özelliği temel alınıp “sık kullanılan harflerin, işlek parmaklara denk getirilmesi” yoluyla oluşturulmuş milli klavyemizdir.
1980’li yıllarda Türkiye’ye gelen ilk bilgisayarlarda, İngilizce Q klavyenin yer almasından dolayı kullanıcılar Q klavye düzenine alışmış ve bugün dahi ülkemizin en yaygın kullanılan klavye çeşidi olmuştur. Ancak Q klavye, Türkçe harflerin kullanım sıklığına uygun olmamasından dolayı ülkemizde klavyeye bakmadan yazabilen kullanıcı oranı düşüktür. Bu oran Türkiye’de %4 iken ABD ve Avrupa’da %85’tir. Günümüzde F klavye kullanımının artması ile bu oranın artacağı öngörülmektedir.
Türkçede kullanılan “sesli harfler” sol ele, “sessiz harfler” ise sağ ele oranlanarak oluşturulmuştur. Yaklaşık 30.000 Türkçe sözcüğün baz alındığı değerlendirmelerde “a” harfi 26.323, “e” harfi 16.308, “k” harfi 13.542, “i” harfi 13.384, “m” harfi 11.263, “l” harfi 10.496, “t” harfi 9.669, “r” harfi 8.698 kez geçmektedir.
Bilgisayardan Klavye Düzeninin Değiştirilmesi
Eğer Q Klavyeye ayarlı bir bilgisayara sahipsek F klavye kullanmak için bilgisayarımızda bulunan mevcut klavye alfabesi ayarlarını aşağıdaki adımları takip ederek değiştirebiliriz.
1.Adım: Başlat menüsüne açıp “Ayarlar” simgesine tıklıyoruz.
2.Adım: Açılan pencereden “Zaman ve Dil” seçeneğine tıkladıktan sonra “Dil ve Bölge” penceresini açıyoruz.
3.Adım: Üç nokta (…) görünen yerden “Dil Seçenekleri” seçeneğine tıklıyoruz.
4.Adım: “Klavyeler” başlığı altındaki “Klavye Ekle” butonuna tıklayıp “Türkçe F Klavye” yi seçiyoruz. Dilersek aynı yerden kaldırma işlemini de yapabiliriz.
Klavye tuşlarının karakter yineleme ile imlecin yanıp sönme hızını ayarlamak için ise Denetim Masasını açıp “Tüm Denetim Masası Öğeleri” olarak ayarladığımızda karşımıza gelen listeden “Klavye” seçeneğine tıklıyoruz.
El ve Parmakların Konumu
Klavyeyi kullanmaya başlamadan önce el ve parmakların doğru konumda olması hem ergonomi hem de tuşlara hızlı erişim ve hızlı yazmak için çok önemlidir. (Bkz. Ergonomi Nedir Çeşitleri Nelerdir?)
Hem Q klavye hem de F klavyede tuşlar 3 sıra şeklinde dizilmiştir. Bu sıralardan ortadaki satıra, “temel sıra” adı verilmektedir. Temel sırada iki adet tuşun üzerinde kabartmalı bir tırtık (çentik) bulunur. Bu çentikler Q klavyede F ve J harflerinde, F klavyede ise A ve K harflerinde bulunur.
Klavye kullanımı için başlangıç pozisyonu, sağ ve sol ellerimizin işaret parmaklarının bu çentikli harflerin üzerinde olduğu konumdur. Diğer parmaklarımız da sağa ve sola doğru ardışık tuşların üzerine gelir. İki elimizin baş parmakları ise harfler ve kelimeler arasına boşluk bırakmamızı sağlayan “space” tuşu üzerinde konumlanır.
Parmaklarımızı yukarıdaki resimde gösterildiği gibi konumlandırdıktan sonra el bileklerimizi zemine sabitlememiz daha az yorulmamızı sağlayacaktır.
Klavyenin Ergonomik Kullanımı
Klavye kullanırken el, bilek ve dirseklerimizin doğru konumda olması hem rahat kullanım hem de kas-eklem sağlığımız açısından son derece önemlidir. Ayrıca doğru klavye kullanımı ile birlikte farenin ergonomik kullanımı ile ilgili olarak şu içeriğimizi de incelemenizde fayda var Fare (Mouse) Tuşları Görevleri ve Doğru Fare Kullanımı
Klavye kullanırken dikkat etmemiz gereken kurallar şunlardır;
- Sandalyeye dik bir biçimde, geriye yaslanarak oturulmalıdır.
- Genel olarak klavyeyi, kullanıcının vücudunun orta çizgisine yakın olacak şekilde yerleştirmek önemlidir. Amaç, kolun omuzdan uzanıyormuş gibi uzanmasını önlemektir
- Vücut sürekli dik, dirsekler ve dizler 90 derece açıda olmalıdır.
- Ayaklar yere sabit basılmalı, ileri-geri uzatılmamalı ve bacak bacak üstüne atılmamalıdır.
- Ekran yüksekliği ekranın üst çerçevesi gözümüz ile aynı hizada olacak ve ışık yansımalarına imkan vermeyecek konumda ergonomik olarak ayarlanmalıdır.
- Yazım rahatlığı üst düzeyde olan ergonomik bir klavye tercih edilmelidir.
- Klavye, dirseklerimizin 90 derecelik dik açı yapacağı bir mesafede olmalıdır.
- Klavyenin önünde yeterli boşluk olmalıdır.
- Klavye, fare ile aynı hizada olmalıdır.
- Parmaklar sürekli olarak temel harf sırasında bükük konumda ve tuşlara hafif dokunur durumda olmalıdır.
- Eller her zaman klavyeyi kaplayacak şekilde klavyenin üzerinde durmalıdır.
- Parmaklar, klavyedeki doğru tuşlara yerleştirildikten sonra bilekler masaya sabitlenmelidir.
- Bilekler ekrana dik bir konumda olmalıdır ve sağa-sola bükülmemelidir.
- Rahat kullanım için bileklerimizin altına yumuşak bilek desteği konulmalıdır.
- Hem kendi sağlığımız hem de klavyenin sağlıklı çalışması için klavye temizliğine dikkat edilmelidir.
- Yazı yazarken sadece 2 parmak kullanılmamalıdır.
- Klavye, fare, yazı ve okuma alanı, dirsekler vücuda bitişik, eller açılmış durumda iken, dirseği masadan kaldırmadan çizilen yayın içinde olmalıdır. (Kol dairesi)
Kol Dairesi Belirleme
Klavye ve faremizin bulunduğu masasının üzerindeki araçlara erişim kolay ve rahat olmalıdır. Eller, masa üzerindeki her materyale kolaylıkla erişebilmelidir. Bu erişim alanına “kol dairesi” denmektedir. Kol dairesi belirleme işlemi ergonomik klavye kullanımı açısından son derece önemlidir.
Sık Kullanılan Alan: Dirsekler bitişik ve eller açık durumdayken dirseği masadan kaldırmadan çizilen yayın içerisinde kalan alandır. Klavye, fare, kalem, not defteri gibi sık kullandığımız araçlar bu alanda yer almalıdır.
Az Kullanılan Alan: Vücudumuz dik durumda öne eğilmeden kol ve ellerimiz açık pozisyonda uzanabileceğimiz en uç noktalardan çizilen yayın içerisine aldığı alandır. Telefon, kalemlik, kitap gibi daha az sıklıkla kullandığımız araçlar bu alanda yer almalıdır.
Kullanılmayan Alan: Uzanamadığımız alan ise “kullanılmayan alan” olarak adlandırılır. Geçmiş dokümanlar, makas, cetvel gibi nadiren kullandığımız araç gereçler bu alanda bulunmalıdır.
