Bilişim teknolojileri ve yazılım geliştirme süreçlerinde, karmaşık işlemleri daha anlaşılır hale getirmek ve hatasız bir şekilde takip etmek büyük önem taşır. Bu noktada akış şeması, süreçlerin adımlarını görsel olarak gösteren etkili bir yöntem olarak karşımıza çıkar.
Akış Şeması (Diyagramı) Nedir?
Akış diyagramı, bir sürecin adımlarını ve bu adımlar arasındaki ilişkileri görsel olarak gösteren bir araçtır. Karmaşık işlemleri basit bir şekilde açıklamak ve düzenlemek amacıyla kullanılır.
Akış diyagramları, bilgisayar bilimlerinden iş süreçlerine kadar pek çok alanda verimliliği artırmaya yardımcı olur. Her bir adım, belirli bir şekil ile temsil edilir ve adımlar arasındaki geçişler oklarla gösterilir. Bu, sürecin doğru bir şekilde anlaşılmasını ve takip edilmesini sağlar.
Algoritma ve Akış Şeması İlişkisi
Algoritmalar, belirli bir problemi çözmek için izlenmesi gereken adımların sırasıdır. Akış diyagramları, bu adımları görsel hale getiren araçlardır. Yani, bir algoritma tasarlandığında, bu algoritmanın akış diyagramı üzerinde görsel olarak tasvir edilmesi, sürecin daha anlaşılır ve takip edilebilir olmasını sağlar.
Akış Şemasında Kullanılan Temel Şekiller
Akış diyagramlarının temel öğeleri farklı şekillerle temsil edilir. Her bir şekil belirli bir işlevi yerine getirir ve sürecin bir aşamasını gösterir. İşte en yaygın kullanılan akış diyagramı şekilleri:
Bilgisayar ya da telefonunuzdan akış diyagramları oluşturmak için https://app.diagrams.net/ ve Canva sitelerini kullanabilirsiniz.
Algoritma ve Akış Şeması Örnekleri
Aşağıda bazı problemlere ait algoritmalar ve bu algoritmalara göre oluşturulmuş akış şemaları verilmiştir.
Çay Demleme
Problem: Çay Demlemek
Aşağıdaki görselde çay demlemek için uygulanması gereken adımlar sırasıyla verilmiştir. Algoritma her zamanki gibi “Başla” adımı ile başlamış ve “Bitir” adımı ile sonlandırılmıştır.
Çay demlemek için yapılması gerekenlerin tümü bir eylem (fiil) olduğu için bu adımlar akış şemasında dikdörtgen şekli ile gösterilmiş ve ok işaretleri ile sıraya göre yönlendirmeler yapılmıştır.
Hava Durumu
Problem: Dışarıda yürüyüşe çıkmak için havanın güneşli olup olmaması
Bu algoritma örneğinde bir karar verme süreci vardır. Problemle karşılaşan kişi eğer hava güneşli ise dışarıda yürüyüşe çıkacak, güneşli değilse evde film izleyecektir.
Algoritma yine “Başla” adımı ile başladıktan sonra 2. adımda havanın durumunu kontrol etmek bir eylem olduğu için dikdörtgen şekline yazılmıştır. Ardından kapalı uçlu bir soru olan “Hava güneşli mi?” sorusu sorulmuş ve karar verme süreçlerinde kullanılan eşkenar dörtgen (elmas) şekli içerisinde belirtilmiştir.
Ardından havanın durumuna göre hangi davranış uygulanacaksa “Evet” ve “Hayır” cevabına göre ok işaretleri ile yönlendirmeler yapılmış ve algoritma sonlandırılmıştır.
İki Sayının Ortalamasını Bulma
Problem: İki sayının ortalamasını bulup ekranda gösteren program
Aşağıda kullanıcıdan 2 tane sayı girmesini isteyen ve girilen bu 2 sayının ortalamasını ekrana yazdıran program verilmiştir. Program üzerinde hesaplamalar yaptıktan sonra bu programın algoritma ve akış şemasının nasıl olabileceğini düşününüz.
Ortalama Hesaplama
Şimdi gelin yukarıdaki programın algoritma ve akış diyagramını inceleyelim.
Bildiğiniz gibi aritmetik ortalama, bir sayı dizisindeki elemanların toplamının eleman sayısına bölünmesiyle hesaplanır. Örneğin, iki sayı varsa bunlar toplanır ve elde edilen sonuç 2’ye bölünerek ortalama bulunur.
Programda klavyeden sırasıyla iki sayı girilmesi istenmiştir. Bu sayılar kullanıcıya göre değişeceğinden algoritmada ilk sayıya sayi1, ikincisine ise sayi2 isminde değişken tanımlanmıştır. Bu adımlar bir giriş işlemi olduğundan akış şemasında paralelkenar ile gösterilmiştir. Ardından sonuc isimli değişkeni bulmak için bir hesaplama yapıldığından bu adım dikdörtgen ile belirtilmiştir.
Sonuca ulaşılmasının ardından ekranda gösterilmesi gerektiği ise akış şemasında dalgalı dörtgen şekli ile gösterilmiştir.
Akış Şemasının Önemi
✅ Anlaşılabilirlik: Görsel olarak sunulan algoritmalar ve işlemler, karmaşık kodları daha anlaşılır hale getirir.
✅ Hata Ayıklama: Programı yazmadan önce hataları tespit etmek mümkündür. Eğer diyagramdaki bir adım yanlış bağlanırsa, bu hatayı kolayca fark edebilirsiniz.
✅ Planlama: Program geliştirmeden önce akış diyagramı hazırlamak, doğru bir plan oluşturmaya yardımcı olur. Böylece yazılımın nasıl çalışacağı netleşir.
✅ Verimlilik: Akış diyagramları, bir yazılımın işleyişini adım adım gösterdiği için, programcıların doğru çözümü hızlı bir şekilde bulmasına yardımcı olur.
Sonuç
Kodlamaya başlayanlar, akış diyagramları aracılığıyla algoritma tasarımı yapmayı öğrenirken, aynı zamanda problem çözme ve kodlama becerilerini de geliştirmiş olurlar. Bu nedenle, yazılım geliştirme sürecinde akış diyagramlarının kullanılması, doğru bir planlama ve hatasız bir uygulama için kritik bir adımdır.
Tüm 5.Sınıf BTY Konuları Tüm 6.Sınıf BTY Konuları
