Dosya Klasör ve Sürücü Nedir Dosya Uzantıları Nelerdir?

Dosya Nedir?

Bilgisayarda bilgilerin (verilerin) kaydedildiği birimlere dosya adı verilir.Dosyalar içerisindeki bilginin türüne göre ses dosyası,video dosyası,yazı dosyası,resim dosyası,sunu dosyası gibi isimlerle birbirinden ayrılır.Bir dosyanın ne ile ilgili bilgi sakladığını simgeleriyle (ikon) ya da uzantılarıyla anlayabiliriz. Dosyalar türlerine göre farklı programlar tarafından çalıştırılırlar.

Dosya Yapısı

Bir dosya yapısı 3 kısımdan oluşur. Birinci kısım “dosya adı” ,ikinci kısım “nokta işareti” ve üçüncü kısım ise “dosya uzantısı” dır.

Dosya Adı

Dosyaları birbirinden ayırt etmek için kendimizin verdiği isimlerdir.Bir dosyaya isim verirken anlaşılır olmasına ve içinde ne ile ilgili bir bilgi varsa onu yansıtan bir isim olmasına dikkat etmeliyiz.Bu durum dosyayı açmadan içerisinde ne olduğunu bilmemiz noktasında bize kolaylık sağlayacaktır.

Örneğin; Bir yazı dosyasının içerisine İstiklal Marşımızı yazıp bu dosyayı İstiklal Marşı.docx şeklinde yazmamız onun içeriği konusunda hem bize hem de başka kullanıcılara dosyayı açmadan bir ipucu verecektir.

Bir dosyaya en fazla 255 karakterlik bir uzunlukta isim verebiliriz.Ancak isim verirken de kullanamayacağımız bazı karakterler vardır. Bu karakterler şunlardır: ? * : < > | ” \ /

Ayrıca bilgisayar sistemi içerisinde özel amaçlarla kullanılan LPT1, PRN, NUL gibi isimler de dosya adı olarak kullanılamaz.

Peki bir dosyaya nasıl isim verilir veya değiştirilir?

Bir dosyaya isim vermek veya değiştirmek için bir çok yol vardır. Bunların en çok kullanılanlarından birincisi isim vermek istediğiniz dosyanın üzerine gelip sağ tıklamak ve açılan menüden “Yeniden Adlandır” seçeneğine tıklamak. İkincisi ise ismini değiştirmek istediğiniz dosyaya bir kez tıklayıp seçili hale getirdikten sonra F2 tuşuna basmak.

Nokta

Dosya adı ile dosya uzantısını birbirinden ayırmak için kullanılan noktalama işaretidir.Tüm dosyalarda bulunmak zorundadır.

Dosya Uzantısı

Dosyanın türünü,hangi yazılım tarafından oluşturulduğunu veya hangi yazılım kullanılarak açılabileceğini gösteren ve genellikle 3 -4 harften oluşan İngilizce kısaltmalardır.

Örneğin; Yazı dosya uzantısı olan .txt uzantısı İngilizce yazı anlamına gelen TEXT kelimesinin kısaltmasıdır. Ya da bilgisayarımızdaki çoğu uygulamanın uzantısı olan .exe İngilizce de “Çalıştırılabilir” anlamına gelen “Executable” kelimesinin kısaltmasıdır.

Popüler Dosya Uzantıları

Bilgisayar veya mobil sistemlerde kullanılan bir çok dosya uzantısı vardır.Ancak karşımıza en fazla çıkan başlıca dosya uzantıları ve bu uzantıların açılımları şunlardır.

Metin (Yazı) Dosyası Uzantıları

Ses Dosyası Uzantıları

Resim Dosyası Uzantıları

Video Dosyası Uzantıları

Sıkıştırılmış Dosya Uzantıları

Bazı Veri Dosyalarına Ait Uzantılar

Çalıştırılabilir Dosya Uzantıları

Bir Dosyanın Uzantısının Ne Olduğunu Öğrenmek

Bir dosya uzantısını öğrenmek için faremizle o dosyanın üzerine gelip sağ tıklayıp açılan menüden özellikler seçeneğine tıkladığımızda dosyanın uzantısını öğrenebiliriz.Aşağıdaki görselden uzantıyı nasıl öğreneceğinizi inceleyebilirsiniz.

Dosya Uzantılarını Görünür Hale Getirmek

Dosyalarımızın uzantıları genelde gizli olduğu için görünmezler.Dosyalarımızın uzantılarını görünür yapmak için Denetim Masası > Klasör Seçenekleri > Görünüm Sekmesi yolunu izleyerek açılan listeden “Bilinen dosya türleri için uzantıları gizle” seçeneğinin tik işaretini kaldırıyoruz.Ya da herhangi bir klasör açıp aşağıdaki görselden takip edeceğiniz adımlarla da dosya uzantılarını gösterebilirsiniz.

Klasör Nedir?

Ortak özelliğe sahip dosyalarımızı gruplandırarak saklayabildiğimiz birimlere klasör (dizin) adı verilir. Bilgisayarda klasörler sarı renkte görünür.

Klasörler sayesinde bilgisayarımız daha düzenli görünür bu da hem bilgisayarımızın hem de bizim daha kolay ve hızlı çalışmamızı sağlar.

Klasörler bilgisayarımızdaki dosyaların karmaşık ve kalabalık durmasını engellememize yardımcı olur. Bu sayede açmak istediğimiz dosyayı kolayca bulabiliriz.

Örneğin; öğrencileri dosya olarak kabul edersek sınıfları da klasör olarak düşünebiliriz. Nasıl ki öğrencileri 5,6,7 ve 8. sınıf olarak gruplandırıyorsak oyun dosyalarını “oyunlar” klasörüne müzik dosyalarını da “Müzikler” klasörüne yerleştirebiliriz.

Ya da başka bir örnekle annelerimizin mutfakta çatal,bıçak,tabak ve tencereleri aynı yere koyduğunu düşünün.Mutfağımız ne kadar karmaşık görünür ve annemizin aradığı şeyi bulması ne kadar zor olurdu değil mi?

Bir de marketlerdeki reyonlar sayesinde aradığımız ürünü nasıl kolay bulduğumuzu düşünün.Temizlik malzemelerinin,ekmeklerin,meyvelerin yerleri ayrıdır.

Klasör Oluşturmak ve Klasöre İsim Vermek

Yeni bir klasör oluşturmak için faremizle sağ tıklayıp “Yeni” seçeneğinden “Klasör” e tıkladığımızda yeni bir klasör oluştururuz. Ancak bu yeni klasörümüzün adı varsayılan olarak “Yeni Klasör” ismiyle oluşturulur.

Klasör ismini değiştirmek için yukarıda “dosyaya isim verme” başlığında izlediğimiz yolların aynısını takip edebilirsiniz.

Dosyaya isim verirken kullanamadığımız ? * : < > | ” \ / karakterlerini klasörlere isim verirken de kullanamayız.

Önemli Not: Dosya ve klasör isimlerinde büyük ve küçük harfler aynı kabul edilir. Örneğin; Okul.avi dosyası ile OKUL.avi dosyaları aynıdır.

Alt Klasörler

Bir klasör içerisine birden fazla yeni klasör oluşturabilirsiniz. Bir klasör içerisinde yer alan başka bir klasöre “Alt Klasör” denir.

Örneğin; şarkılarımızı gruplandırmak istiyorsan “Müzikler” adında bir klasör oluşturduk diyelim. Bu klasörümüzün içerisine “Pop Müzik”, “Türk Halk Müziği”, “Türk Sanat Müziği” , “Rock Müzik” adında yeni alt klasörler oluşturabiliriz.

Tabi ki bunların içerisine de yeni alt klasörler oluşturabilir ve “Slow Pop” , “Hareketli Pop” gibi isimler vererek kendi içinde de gruplandırabilirsiniz.

Önemli Not: Bir klasör içersinde aynı isme ve aynı uzantıya sahip birden fazla dosya bulunamaz.Örneğin: Bir klasör içerisinde Bilişim.pdf dosyası varsa ikinci bir Bilişim.pdf dosyasını kabul etmeyecek ve bizden ismini değiştirmemizi isteyecektir.

Önemli Not: Bir klasör içerisinde aynı isme fakat farklı uzantıya sahip dosyalar bulunabilir. Örneğin: Bilişim.pdf ile Bilişim.txt dosyaları aynı klasörde bulunabilir.

Sürücü Nedir?

Dosya ve klasörlerin saklanabileceği fiziksel ortamlara sürücü adı verilir.Burada fiziksel ortamdan kasıt elimizle tutabildiğimiz depolama birimleridir. Örneğin; sabitdisk, flaş bellek, CD, DVD, hafıza kartı gibi…

Sürücü İsimleri

Sürücüler bir bilgisayara bağlandıklarında A’ dan Z’ye kadar bir harf ile isimlendirilirler. Bu izimlendirme İngiliz alfabesindeki harfler ile gerçekleşir. Yani Türkçe karakter olan Ç,Ğ,Ö,Ü,İ gibi harfler sürücülere isim olarak verilmezler.

Harfler sürücülere isim olarak verildiklerinde yanlarında iki nokta üst üste işareti (:) ile yazılır. Örneğin A: ya da C: gibi…

Sürücü isimlendirmesi işletim sistemi tarafından yapılır ancak biz bir sürücüyü özelleştirmek istiyorsak yanına bir etiket isim yazabiliriz. Örneğin; Windows (C:) ya da DVD Sürücü (E:) gibi…

Günümüz bilgisayarlarında disket sürücü kullanılmamaktadır fakat daha önceki yıllarda disket sürücüler kullanıldığı için A ve B harfleri disket sürücüler için ayrılmış harflerdir. Yani eğer bilgisayarınızda disket sürücü yoksa bir sabit disk taktığınızda harflendirmeye C ‘den başlar.Disket sürücünüz var ise bu sürücüye A: sabit diskinize ise C: ismi verilir.

Disket sürücü ve harddisk, DVD ROM gibi diğer depolama birimlerini bir sonraki konumuzda detaylı öğreneceğiz.

Örneğin bilgisayarınızda bir disket sürücü, bir sabitdisk, bir DVD ROM ve bir tane de USB Bellek takılı olduğunu varsayalım. Bilgisayardaki sürücü isimlendirmesi şu şekilde olacaktır:

• Disket Sürücü (A:)
• Sabit Disk (C:)
• DVD ROM (D:)
• USB Bellek (E:)

Bilgisayarınızdaki sürücüleri görmek için masaüstünüzdeki Bu Bilgisayar simgesine çift tıklayabilirsiniz.

Önemli Not: Bazı depolama birimleri üzerinde birden fazla sürücü oluşturulabilir. Örneğin; bir sabit disk ikiye ayrılıp C: ve D: isimlerini alabilir.

Önemli Not: Bir sürücü veya klasör içerisinde aynı isme sahip iki klasör bulunamaz.Örneğin; D Sürücüsünün içerisinde iki adet Filmler klasörü bulunamaz.

Dosya, Klasör ve Sürücü Adresleri

Nasıl ki ev veya iş yerlerimizin daha kolay bulunabilmesi için bir adresi varsa dosya ve klasörlerimizin de sahip oldukları bir adres yapısı vardır.

Bir dosyanın hangi klasör ya da sürücü içerisinde olduğunu görmek istiyorsak o dosyanın adresine bakmamız gerekir.

Dosya, klasör ya da sürücü adreslerinde her birinin isminden sonra ters slash (ters bölü) işareti kullanılır. Örneğin; C Sürücüsünün içerisindeki Müzikler klasöründe İstiklal Marşı.mp3 dosyamız olsun. Bu dosanın adresi şu şekilde yazılır >> C:/Müzikler/İstiklal Marşı.mp3