Kullanıcı arayüzü (User Interface – UI), bir cihazla kullanıcı arasında etkileşimi sağlayan görsel unsurları ifade eder. Bilgisayar açılıp kullanıma hazır hale geldikten sonra karşımıza gelen ilk ekrana “masaüstü (desktop)” denir.
Masaüstü kullanıcı arayüzü, bir bilgisayarda kullanıcıya görsel bir alan sunarak programlarla etkileşim kurmayı sağlar. Bu arayüzün iyi tasarlanması, kullanıcıların işlemlerini hızlı ve verimli bir şekilde gerçekleştirmelerine olanak tanır, böylece kullanıcı deneyimi (User Experience – UX) iyileşir.
Arayüzler bilgisayarlarda, tabletlerde, akıllı telefonlarda, akıllı televizyonlarda ve akıllı saatlerde, kullanılan işletim sistemi, ekran boyutu ve cihazın özelliklerine göre farklı tasarımlara sahip olabilir.
Örneğin Windows işletim sistemine sahip bir bilgisayar masaüstü ile MacOS işletim sistemine sahip bir bilgisayarın arayüzü farklılıklar gösterir. Ya da klavye ve fare ile kontrol edilen bir cihaz ile dokunmatik ekrana sahip bir cihazın kullanıcı deneyimi farklı olacağından arayüzü de farklı olabilir.
Aşağıdaki görselden dünyada ve ülkemizde en çok kullanılan işletim sistemi olan Windows masaüstüne ait elemanları inceleyebilirsiniz.
Masaüstü Simgeleri ve Kısayollar
Bilgisayarım, Belgelerim, Geri Dönüşüm Kutusu, Denetim Masası, Ağ gibi temel erişim simgeleri ile bilgisayarda yüklü olan web tarayıcılara, programlara, dosya, klasör ve kısayollara ait simgelerdir. Bu simgelerin yeri değiştirilebilir, kopyalanabilir ve silinebilir.
Görev Çubuğu
Masaüstünün en alt bölümünde yer alan şerittir. Başlat menüsü butonu, hızlı başlat, bildirim alanı ve açık olan program ve klasörlere ait simgeler bu şeritte yer alır.
Başlat Menüsü
Sol alt köşede pencere şeklinde görünen butona tıklandığında açılan menüdür. Bu menüden, bilgisayarda yüklü olan tüm programlara, arama çubuğuna, sık kullanılan yazılımlara erişilebilir. Ayrıca bilgisayarı kapatma ve yeniden başlatma gibi işlemler de buradan yapılır.
Bilgisayar Nasıl Kapatılır?
Bilgisayar kasadaki güç düğmesinden açılır ancak aynı düğme kullanılarak kapatılmamalıdır. Kasadaki güç düğmesi yalnızca açmak için kullanılmalıdır. Bilgisayar, zarar görmemesi ve sağlıklı çalışması için başlat menüsündeki “Bilgisayarı Kapat” seçeneği kullanılarak kapatılmalıdır.
Bilgisayarı kapatmak için başlat butonuna tıklayın. Ardından açılan başlat menüsünde yer alan güç düğmesine tıklayın ve açılan seçeneklerden “Bilgisayarı Kapat” seçeneğine tıklayın.
Bilgisayar kapandıktan sonra da en az 30 saniye geçmeden tekrar açılmamalıdır. Bunun sebebi, bilgisayarın anakart, ekran kartı, güç kaynağı gibi bir çok donanımında küçük pillere benzeyen kapasitörler vardır. Bu devre elemanları elektriği bir müddet kendi içerinde hapsederler. Eğer içlerinde elektrik yükü varken bilgisayara tekrar elektrik gönderilmesi kapasitörlerin şişmesine ve donanım birimlerinin zarar görmesine neden olabilir.
Hızlı Başlat
Kullanıcının çok sık kullandığı programlara ait simgelerin yer aldığı bölümdür. Görev çubuğunda yer alır. Kullanıcı, simgesine bir kez tıkladığı programı direk çalıştırır. Kullanıcılar bu simgeleri ekleyip çıkarabilir.
Bildirim Alanı
Masaüstünün sağ alt köşesinde yer alan saat, tarih, internet bağlantı durumu, çalışmakta olan yazılımlara ait bildirimler, ses ve pil durumunu gösteren simgelerin bulunduğu alandır.
Temel Pencere Kontrol Simgeleri
Bilgisayarda açılan bir dosya, klasör veya program, pencere olarak açılır. Pencereleri yönetmek için sağ üst köşede 3 buton yer alır.
Simge Durumunda Küçült: Açık olan ancak o anda gerekli olmayan pencereyi görev çubuğuna gönderir ve daha sonra kullanmak üzere beklemeye alır.
Önceki Boyut / Tam Ekran: Açık olan küçük bir pencereyi ekranın tamamını kaplayacak şekilde büyütür. Eğer ekran en büyük seviyedeyse tam tersi bir bişlem yapar ve küçültür.
Kapat: Açık olan pencere ya da programı kapatarak çıkış sağlar.
