Klavye Tuşları ve Görevleri

Klavye Nedir ve Çeşitleri Nelerdir?

Klavye (Keyboard): Üzerinde harf, rakam, özel karakterler ve özel görevli tuşların bulunduğu giriş birimidir. Klavyeler bilgisayara veri girişi ve komut verme amacıyla kullanılır. Klavye ve diğer birimler hakkında daha fazla bilgi için tıklayın!

Ayrıca tuşları ve görevlerini öğrendikten sonra 10 parmak klavye programını kullanarak klavyeden hızlı yazı yazma alıştırmaları yapmak isterseniz buraya göz atmanızı tavsiye ederiz.

Klavyede her tuşa iki kod atanmıştır. Bunlardan birincisi “Tuşa basıldığında verilen görevi oluştur” emri, ikincisi ise “Tuş bırakıldığında görevi yap” emridir. Klavye tuşuna basıldığında görev işlemci tarafından belleğe aktarılır ve sonuç ekranda kullanıcıya gösterilir.

Klavye Çeşitleri

a) Bağlantı Uçlarına Göre Klavyeler

Günümüzde farklı firmaların farklı renk ve özelliklerde ürettiği kablolu ve kablosuz klavyeler mevcuttur. Kablosuz klavyeler USB ve bluetooth gibi bağlantı türleriyle bağlanırken kablolu klavyelerde ise kablo uçlarına göre “Seri”, “PS/2” ve “USB” olmak üzere 3 çeşit klavye bağlantı türü vardır. Bunlardan Seri uçlu klavyeler günümüzde artık kullanılmayan eski bilgisayarlarda kullanılan geniş uçlu kabloya sahip klavyelerdir. PS/2 uçlu klavyeler ise genellikle mor renkte üretilen yuvarlak yapıda bir uca sahiptir. PS/2 uçlu klavyeler de artık pek üretilmese de eski bilgisayarlarda rastlamak mümkündür. Günümüzde en çok tercih edilen kablolu ve kablosuz klavyeler USB uçlu klavyelerdir.

b) Harf Dizilimine Göre Klavyeler

Klavyelerin üzerinde bulunan tuş dizilimlerine göre bir çok çeşidi bulunmaktadır. Ülkemizde en çok Q ve F klavyeler kullanılır. Dünyada en çok tercih edilen klavye çeşidi QWERTY yani Q Klavyedir. Bu klavyedeki ilk 6 harf QWERTY harfleri olduğu için bu ismi almıştır. Bu klavye türünün tarihi, 1800’lerde kullanılmaya başlayan daktiloya dayanır.

Ülkemizde ise Q klavye ile birlikte F klavyeler de tercih edilir. Genellikle devlet kurumlarında F klavye tercih edilmektedir. F Klavye 1955 yılında İhsan Sıtkı YENER tarafından Türk Dil Kurumu’nun Türkçe kelime verilerine ve insan parmak-kemik-kas anatomisine uygun olarak tasarlanmıştır. F klavye Türkçemizde en çok kullanılan harflerin en rahat kullandığımız parmaklarımızın altına yerleştirildiği için kullanımı Q klavyeye göre daha rahattır.

Ancak Q klavyedeki harfler, İngilizcede en çok kullanılan harflere göre düzenlenmemiş aksine en çok kullanılan harfler parmaklara en uzak yerlere konmuştur. Bunun sebebi en çok kullanılan harfleri en yakın yere konulduğunda kullanıcıların çok hızlı yazması ve bunun daktiloları çok çabuk bozmasıydı.

Üreticiler bu sebeple Q Klavyeyi en sık kullanılan harfleri en uzak yere koymuş ve daktilo arızalarını en aza indirmeyi hedeflemişlerdir.

Dünyada Kullanılan Klavyeler

Dünyada en çok tercih edilen klavyenin QWERTY olduğunu söylemiştik. Ancak her ülke kendi diline göre farklı klavyeler kullanmaktadır. Bunlardan bazıları QWERTY ‘den türemiş olan Almanya, Avusturya, İsviçre, Çek Cumhuriyeti ve çoğu Orta Avrupa Ülkesinin kullandığı QWERTZ Klavye ve Fransa’nın kullandığı AZERTY Klavyedir.

Bunların dışında Hint diline özgü tasarlanış InScript Klavye, Bengali dilinde hazırlanmış Brahmi Klavye, Çin ve çevre ülkelerinin kullandığı Tibet Klavyesi örnek olarak verilebilir.

Klavye Tuşları ve Görevleri

Bir klavyede ortalama 105 adet tuş bulunmaktadır. Bu tuşlar görev ve işlevlerine göre 7 grupta incelenmektedir.

1-Yazı (Alfabetik) Tuşları Grubu

A’dan Z’ye tüm harflerin 0′ dan 9’a tüm rakamların, noktalama işaretleri, özel karakter ve sembollerin bulunduğu tuş grubudur.

Space (Boşluk) Tuşu

1-Harfler veya kelimeler arasına boşluk bırakmamızı sağlayan tuştur. Oyunlarda veya programlarda farklı görevler alabilir.

2-Sayı (Numerik) Tuşları Grubu

Klavyenin en sağında yer alır. 0’dan 9’a kadar olan tüm rakamların bulunduğu genellikle toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi matematiksel hesap işlemlerinin yapıldığı tuş grubudur. Dizüstü bilgisayarlar ve tabletler gibi boyutu küçük cihazlara ait klavyelerde yer almayabilir.

3-Yön Tuşları Grubu

Klavyenin sağ alt bölümünde bulunan ve yukarı, aşağı, sağ ve sol yönlerini gösteren okların bulunduğu ve bu yönlere işlem yapmamızı sağlayan tuş grubudur.

4-Fonksiyon Tuşları

Klavyenin en üst kısmında F1’den başlayıp F 12’ye kadar sıralanmış olan tuş grubudur. Tek başlarına veya bazı tuşlarla birlikte kullanıldıklarında ayrı ayrı görevleri vardır.

F1 Tuşu

1- Bulunduğu pencere veya programın yardım penceresini açar.

F2 Tuşu

1- Seçtiğimiz dosya veya klasörün adını değiştirmemizi sağlar.

2- Bazı bilgisayarlarda BIOS ekranını açar.

F3 Tuşu

1- Bulunduğumuz pencerede arama çubuğunu aktif hale getirir.

F4 Tuşu

1-Bulunduğumuz pencerede adres çubuğunu aktif hale getirir.

F5 Tuşu

1-Bulunduğumuz pencere içeriğini yeniler.

F6 Tuşu

1-Bulunduğumuz pencerenin bölümleri arasında gezinmemizi sağlar.

2-Web Tarayıcılarında imleci adres çubuğuna taşır.

F7 Tuşu

1-Microsoft uygulamalarında imla ve dil bilgisi kontrollerini ve düzenlemelerini yapmamızı sağlar.

F8 Tuşu

1-Windows işletim sistemlerinde Boot açılış menüsünü açmak için kullanılır.

F9 Tuşu

1-Microsoft Word programında dosyayı yeniler.
2-Seçim alanlarını güncelleştirir.
3-Microsoft Outlook programında e-posta gönderme işlemini gerçekleştirir.

F10 Tuşu

1-Bulunduğumuz pencerenin menü çubuğunu aktif hale getirir.

F11 Tuşu

1-Bulunduğumuz pencereyi tam ekran yapar.

F12 Tuşu

1-Microsoft Word programında “Farklı Kaydet” penceresini açar.
2-Web Tarayıcılarında inceleme ekranını açar.

5-Özel Görevli Tuşlar

Yazı tuşlarının etrafına sıralanmış, tek başlarına veya başka tuşlarla birlikte kullanıldıklarında farklı görevler üstlenen tuş grubudur. Esc,Enter, Tab, Shift, Ctrl, Windows, Alt, Kısayol, Alt Gr, Backspace, Print Screen ve Pause/Break tuşları bu gruba girer.

Esc Tuşu

1-Klavyenin sol üst köşesinde bulunur.
2-Verilen görevleri iptal etmek ve programdan çıkış yapmak için kullanılır.

Enter Tuşu

1-Standart bir klavyede 2 adet enter tuşu bulunur. Bir tanesi klavyenin tam ortasında diğeri ise sayı tuşları bölümündedir.
2-Bir işlemi onaylamamızı sağlar.
3-Yazı yazarken bir alt satıra geçmemizi sağlar.
4-Seçili bir dosya veya klasörü açmamızı sağlar.

Tab Tuşu

1-Yazı yazarken imleci  sağa doğru 8 karakter  taşır.
2-Tablolarda hücreler arası geçiş yapar.
3-Başka tuşlarla birlikte kullanıldığında farklı işlevleri vardır.

Shift Tuşu

1-Klavyede 2 Adet Shift Tuşu bulunur.

2-Tek başına bir görevi yoktur. Birlikte kullanıldığı tuşun üst yani 2. görevini yerine getirir.
3-Harflerle birlikte kullanıldığında CapsLock tuşu kapalıysa harfi büyük, CapsLock tuşu açıksa küçük harfle yazar.

Alt Gr Tuşu

1-Tek başına bir görevi yoktur.
2-Birlikte kullanıldığı tuşun 3. yani alt görevini yerine getirir.

Shift ve Alt Gr tuşlarının görevleri ile ilgili olarak sayfanın en altında bulunan “İki veya Üç Görevli Tuşlar” başlıklı yazıyı inceleyiniz.

Ctrl (Kontrol) Tuşu

1-Klavyede 2 adet Ctrl tuşu bulunur.
2-Tek başına bir görevi yoktur.
3-Başka tuşlarla birlikte kullanıldığında kısayol görevlerini yerine getirir.
Örneğin; Ctrl tuşu ile birlikte Z harfine bastığımızda yaptığımız işlemi geri alır.

Alt Tuşu

1-Tek başına bir görevi yoktur. Başka tuşlarla birlikte kullanıldığında kısayol görevlerini yerine getirir. Örneğin Alt ile F4 tuşuna birlikte bastığımızda bulunduğumuz pencereyi kapatır.
2-Bulunduğumuz pencerenin menüsünü görünür hale getirir.

Windows Tuşu

1-Bazı klavyelerde 1 bazılarında 2 adet Windows tuşu bulunabilir. Bu tuşa bastığımızda başlat menüsü açılmasını sağlar.
2-Başka tuşlarla kullanıldığında farklı görevler üstlenebilir. Örneğin bir pencere açıkken Win tuşu ile D harfine birlikte bastığımızda masaüstü ekranını görebilirsiniz.

Kısayol Menü Tuşu

1-Faremizin sağ tuşuna tıkladığımızda açılan menüyü klavyeden açmamızı sağlayan tuştur.

Backspace Tuşu

1-İmlecin solundaki karakteri silmeyi sağlar.

Print Screen Tuşu

1-Ekranda görülen her şeyin anlık olarak fotoğrafını çeker ve hafızaya alır.
2-Hafızaya aldığı fotoğrafı Word, Excel, Paint gibi programlarda sağ tıklayıp yapıştırabilirsiniz.

Pause/Break Tuşu

1-Bu tuşa bastığınızda bilgisayarın o an yaptığı işlemi durdurur. Aynı tuşa veya başka herhangi bir tuşa bastığınızda işlem devam eder.

6-İmleç Kontrol Tuşları

Klavyenin sağ bölümünde, yön tuşlarının üst kısmında bulunan İnsert, Delete, Home, End, Page Up ve Page Down tuşlarının bulunduğu tuş grubudur. Klavyenin sağ bölümünde, yön tuşlarının üst kısmında bulunan tuş grubudur. Bu tuşlar, İçeriği fazla olan pencere, sayfa ve yazılarda imleci, fare kullanmadan kontrol etmemizde kolaylık sağlarlar.

İnsert Tuşu

1-Bu tuşa basıldığında yazılan karakter imlecin sağındaki harfi siler ve onun yerine geçer.

Delete Tuşu

1-Klavyelerde genel olarak 2 adet delete/del tuşu bulunur. 2-İmlecin sağındaki karakteri siler.
3-Seçili olan dosya veya klasörü siler.
4-Başka tuşlarla birlikte kullanıldığında farklı görevleri vardır.

Home Tuşu

1- İmleci bulunduğu satırın en başına götürür.

End Tuşu

1-İmleci bulunduğu satırın en sonuna götürür.

Page Up Tuşu

1-Bulunduğumuz pencerede imleci bir ekran veya bir sayfa yukarı götürerek sayfalar arası geçiş yapmayı sağlar.

Page Down Tuşu

1- Bulunduğumuz pencerede imleci bir ekran veya bir sayfa aşağı götürerek sayfalar arası geçiş yapmamızı sağlar.

7-Kilitleme Tuşları Grubu

Klavyede ikinci kelimesi “Lock” olan tuşlardır. “Lock” Türkçede “Kilit” anlamına gelmektedir. Ayrıca bu tuşların klavyede gösterge ışıkları vardır. Bir kilitleme tuşuna bastığınızda tuş görevinin aktif olduğunu gösteren ışığı yanar. Aynı tuşa tekrar bastığınızda o tuşun gösterge ışığı söner. Klavyede Caps Lock, Num Lock ve Scroll Lock olmak üzere 3 adet kilitleme tuşu bulunur.

Caps Lock Tuşu

1-Bu tuşa bastığımızda eğer gösterge ışığı yanmışsa tüm harfleri büyük, eğer gösterge ışığı sönmüşse tüm harfleri küçük olarak yazmamızı sağlar.

Num Lock Tuşu

1- Bu tuşa bastığımızda eğer gösterge ışığı yanıyorsa klavyemizin sağ tarafında bulunan sayı (Numerik) tuşu grubundaki sayıların kullanılmasını sağlar. Eğer gösterge ışığı sönmüşse sayı tuşlarının üzerinde gösterilen diğer görevlerini yapmalarını sağlar. Örneğin sayı tuşu grubunda bulunan 6 sayısına “Num Lock” ışığı açıkken basarsak ekrana “6” yazar fakat ışık kapalı durumdayken basarsak sağ yön tuşu yerine kullanılır ve imleç sağa hareket eder.

Scroll Lock Tuşu

1- Faremizin ortasında bulunan tekerlekle yaptığımız kaydırma işlemini gerçekleştiren tuştur. Bu görevi farelerimiz varken pek kullanılmaz.
2-Genel olarak excel gibi programlarda gösterge ışığı yanıyorken imlecin bir hücrede sabit kalıp yön tuşlarıyla sayfayı aşağı yukarı hareket ettirmemizi sağlar.

İki veya Üç Görevli Tuşlar

Klavyede bazı tuşların 2 bazılarının ise 3 tane farklı görevi olabilmektedir. Bir tuşun yalnız kendisine basıldığında tuş 1. görevini yerine getirir. Örneğin yukarıdaki “0” tuşuna bastığınızda ekrana 1. görevi olan “0” rakamını yazacaktır.

Ancak görüldüğü gibi bu tuşun üzerinde eşittir “=” ve kıvrımlı parantez “}” karakterleri de bulunmaktadır.

Ekrana bu tuşun 2. yani üst görevi olan eşittir “=” işaretini yazmak istediğimizde önce “Shift” tuşuna basılı tutup ardından bu tuşa basmamız gerekir.

Aynı şekilde ekrana bu tuşun 3. yani alt görevi olan kıvrımlı parantez “}” karakterini yazmak istediğimizde ise bu kez “Alt Gr” tuşuna basılı tutup bu tuşa birlikte basmamız gerekmektedir.

Shift ve Alt Gr tuşlarının görevlerini karıştırmamak için Shift tuşunun üzerinde bulunan yukarıyı gösteren ok işaretinden “üst görev” olduğunu, Alt Gr tuşunun ise kendi isminden yani “Alt Görev” sözcüklerinin kısaltmasını “Alt Gr” gibi düşünüp ayırt edebilirsiniz.

Kısayol Tuşları ve Görevleri konu anlatımı için Tıklayınız!

Konu ile ilgili çalışma kağıdını indirmek için Tıklayınız!

Konu ile ilgili sunu dosyasını indirmek için Tıklayınız!