Bilgisayar, tablet pc ya da akıllı telefon kullanıcılarının cihazlarındaki bilgilere daha sonradan ulaşabilmeleri için veri depolama birimlerine ihtiyaçları vardır.
Konu ile alakalı olarak Bellek (Hafıza) Ölçü Birimleri Nelerdir ve Nasıl Hesaplanır? isimli yazımızı da incelemenizde fayda var.
Veri depolama birimlerinden bazıları geçici, bazıları da kalıcı depolama yapmaktadır. Örneğin; cihazımızda bulunan RAM Bellekler, işlemcide işlenen verileri bilgisayar kapanana kadar ya da elektrikler kesilene kadar saklı tutarlar. Daha sonra bu tuttukları verileri silerler. Dolayısıyla RAM Bellekler uçucu yani geçici depolama birimleridir.
Verilerin biz silmediğimiz sürece bir yerde uzun yıllar kalmasını istiyorsak kalıcı depolama birimlerine ihtiyaç duyarız. Günümüzde en çok kullanılan kalıcı depolama birimleri hard disk, DVD, CD, Flash Bellek ve Hafıza Kartı ‘dır. Geçmişte de kullanılan fakat hafızaları düşük olduğu için günümüzde tercih edilmeyen delikli kart (Punched Card) ,Floppy Disk, Manyetik Bant, Kaset gibi depolama birimleri de bulunmaktadır.
Geçmişte kullanılan depolama birimlerini Geçmişten Günümüze Veri Depolama Birimleri isimli yazımız ile inceleyebilirsiniz.
Dilerseniz simdi günümüzde kullanılan depolama birimlerine birlikte gözatalım.
A- Birincil Depolama Birimleri
Bilgisayarın ana belleğini oluşturan birimlerdir. RAM Bellek ve ROM Bellekten oluşur.
1- RAM Bellek (Random Access Memory)
Rastgele Erişimli Bellek te denir. Bilgisayarın geçici hafızasıdır. Bunun nedeni verilerin bilgisayar açıldığı andan kapandığı ana kadar yapılan işlemlerin saklanması ve bilgisayar kapandıktan sonra bu verilerin silinmesidir.
2- ROM Bellek (Read Only Memory)
Sadece Okunabilir Bellek te denir. Bilgisayarın açılması ve çalışması ile ilgili temel verilerin saklandığı küçük hafızaya sahip bir birimdir.
ROM Bellek anakart üzerinde tümleşik vaziyette bulunur ve diğer depolama birimlerindeki verilerin silinmesi ve değiştirilmesi gibi işlemlerde de görev alır. ROM’daki veriler RAM’de olduğu gibi geçici değildir. BIOS ekranından ROM daki veriler ile ilgili bazı bilgilere ulaşabiliriz.
B- İkincil Depolama Birimleri
Günümüzde sıkça isimlerini duyduğumuz ve kullandığımız kalıcı ve taşınabilir depolama birimlerinden oluşur. Bu birimlerdeki veriler biz silmediğimiz veya değiştirmediğimiz sürece bilgisayar kapalı tutulsa dahi saklı tutulurlar.
1- Sabit Diskler
Hard Disk te denir. Verilerimizi kısa veya uzun süreler boyunca kalıcı olarak saklayabildiğimiz en fazla veri saklama kapasitesine sahip depolama birimleridir.
Bilgisayarımızın işletim sisteminin de yer aldığı hard disklerin günümüzde yaygın olarak kullanılan HDD (Hard Disk Driver) ve SSD (Solid State Disk) olmak üzere iki çeşidi vardır. Ayrıca bu hard disklerin tıpkı USB Bellekler gibi kullanılabilen taşınabilir türleri de vardır.
a- HDD Harddisk
Üst üste dizilmiş ve bir merkez etrafında dönen disklerden oluşan depolama birimidir. Dönen bu manyetik disklerin üzerinde okuyucu ve yazıcı kafalar bulunur. Veriler hard diske kayıt edilirken mıknatıslanma mantığı kullanılır. Mıknatıs üzerindeki iki kutup 1 ve 0 değerlerine karşılık gelir ve veriler byte olarak depolanır.
Günümüzde HDD Harddsikler genel olarak 500 GB, 750 GB, 1 – 2 – 4 TB kapasiteye sahiptir. Ancak yeni geliştirilen ısı yönlendirmeli manyetik kayıt teknolojisine sahip HAMR teknolojisi ile 2025 yılına kadar 200 ila 300 TB HDD harddiskleri piyasada görebileceğimiz ön görülmektedir.
Günümüzde HAMR dışında HDMR ve MACH.2 teknolojilerine sahip harddiskler üzerinde de çalışmalar yapılmaktadır.
RPM: Hard disklerin içerisindeki disklerin birim zamandaki dönüş hızına RPM (Revolutions Per Minute) denir. Hard disklerin RPM sayısı günümüzde 5600 rpm ile 15000 rpm arasında değişmektedir. Bir harddiskin RPM özelliği ne kadar yüksekse prformansı da o kadar yüksektir.
b- SSD Harddisk
Katı Hal Sürücü de denir. Standart bir HDD harddiskte bulunan motor, disk ve kafalar gibi hareketli parçaları yoktur. Bu da SSD’leri HDD harddisklere göre hem daha hızlı hem daha sessiz hem de daha dayanıklı yapar.
SSD harddise sahip bir bilgisayarın açılış hızı HDD harddiske göre 10 kat daha hızlıdır. Veri transfer hızında da aynı ölçüde avantaja sahiptir.
Günümüzde 100 TB hafızaya sahip SSD harddiskler bulunmaktadır. Ancak HDD’lere göre pahalıdır.
c- Taşınabilir (Harici) Harddisk
External Harddisk te denen taşınabilir hard diskler tıpkı USB bellekler gibi görev yapan, içerisinde HDD ya da SSD harddisklerin bulunduğu depolama kutularıdır.
Verilerimizi arşivlemek ya da yedeklemek için kullanabileceğimiz çok elverişli olan bu depolama birimleri günümüzde 8 TB’a kadar veri saklayabilmektedirler.
2- Optik Sürücüler
Veriyi hard diskler gibi manyetik ya da elektronik ortamlarda değil optik ortamlarda kalıcı olarak saklayan birimlerdir. Veri optik sürücülere lazer ışını ile yazılıp okunan veriler, girintiler ve çıkıntılar halinde yazılır. Bu birimler 12cm çapında ve 1.2mm kalınlığında ortası delik bir daire şeklindedir. Yüzeyleri çok hassastır ve kesinlikle çizilmemeleri gerekir. CD, DVD, Blu-Ray ve HVD gibi çeşitleri bulunan optik sürücülerin hızları X harfi ile temsil edilir. 1X saniyede 150 KB’lık veri transferi anlamına gelmektedir.
a- CD (Compact Disc)
İlk olarak 80’li yıllarda ses dosyalarını kaydetmek amacıyla üretilen CD’ler daha sonra video ve diğer veri türlerini de saklamak ve kopyalamak için üretilmeye başlamıştır.
700 MB’lık veri saklama kapasitesi bulunan CD’lerin, USB Bellek gibi daha yüksek kapasiteli depolama birimlerinin kullanılmasının yaygınlaşmasıyla kullanımı azalmıştır.
Bir CD, 52X veri okuma hızına sahiptir. Bu da saniyede 7800 KB veri okuma anlamına gelir.
b- DVD (Digital Versatile Disc)
İlk olarak 90’lı yılların ortalarında ortaya çıkan DVD’ler başlarda sinema sektörü için bir devrim niteliği taşıdılar. Ardından bir süre sonra yedekleme birimi olarak da CD’lerin yerini almaya başladılar. Standart bir CD’nin alabileceğinin 7 katı olan 4.7 GB’lık bilgiyi saklayabilir. Eğer DVD çift katmanlıysa boyutu 17 GB’ a çıkmaktadır.
Günümüzde DVD’ler 12x, 16x, 24x, 36x gibi değişik hızlarda okuma kapasitelerine sahiptirler. Ancak günümüzde yaygın olarak kullanılan DVD’ler 12x hıza sahiptir. Bu da 16244 KB/s okuma hızı anlamına gelmektedir.
CD ve DVD Türleri
CD/DVD-ROM (Read Only Memory): Üzerlerine veri yazılır ve bir daha silinemez.
CD/DVD-R (Recordable): Boş olarak satılırlar ve veriler kullanıcı tarafından yazılır. Yazılan veri bir daha silinemez ancak yeni veriler diskin kapasitesi dolana kadar yazılabilir.
CD/DVD-RW (ReWritable): Boş olarak satılırlar. Veriler üzerlerine kullanıcı tarafından yazılır. Yazılan veriler silinip yeniden yazılabilir. Bu şekilde defalarca kullanılabilirler.
c- Blu-Ray Disc
Mavi Işın anlamına gelen Blu-Ray diskler CD ve DVD’den çok daha fazla kapasiteye sahip disklerdir. Genelde yüksek çözünürlüklü videoları saklamak için kullanılmaktadırlar. Sıradan bir DVD’nin kapasitesi 4,7 GB iken Blu-Ray disklere 25 GB’dır. Eğer Blu-Ray çift katmanlıysa boyutu 50 GB’ a çıkmaktadır.
DVD’lere kaydedilmiş bir filmin görüntü kalitesi boyut kısıtlamasından dolayı düşük olacağından günümüzde 4K çözünürlüğe sahip filmleri, Blu-Ray’in gelişmiş versiyonu Ultra HD Blu-Ray disklerle rahatlıkla izleyebiliriz.
d- HVD (Holographic Versatile Disc)
HVD, hâlen araştırma aşamasında olan 3.9 TB’a kadar bilgi saklayabilecek kapasitede bir optik disk teknolojisidir. “Ortak çizgisel holografi” adı verilen, biri kırmızı biri mavi-yeşil iki lazerin tek bir ışın olarak birleştirilmesi tekniği ile çalışır.
HVD’ler 3.9 TB kapasiteye sahiptir. Bu aşağı yukarı 5,500 CD-ROM veya 830 DVD veya 160 Blu-ray diskinin kapasitesine eşittir. HVD aynı zamanda 1 gigabit/s yani 120 MB/s veri transfer hızına sahiptir.
Bu teknolojinin şu anki fiyatı oldukça yüksektir (15000$). Bu yüzden sadece fazla veri saklama ihtiyacı olan büyük şirketlere yöneliktir. Ancak teknolojinin yaygınlaşması ile aynı CDROM’larda olduğu gibi son kullanıcılara ulaşması beklenmektedir.
3- USB Bellek (Flaş Bellek)
Evrensel Seri Veri Yolu anlamına gelen “Universal Serial Bus” kelimesinin kısaltması olan USB, dış donanım birimlerinin bilgisayar ile iletişim kurabilmesini sağlayan bir bağlantı biçimidir.
İlk olarak 1980 yılında Toshiba firması tarafından 2 MB ‘lık bir depolama birimi olarak piyasaya sürülen USB Belleklerin günümüzde 2 TB ‘a kadar kapasitesi olan türleri vardır.
En son sürümü 3.1 olan USB ‘lerin 10 Gbit/sn’lik (1,22 GByte/sn) aktarım hızı vardır. Günümüzde daha yaygın olarak kullanılan 3.0 sürümünün hızı ise 600 MByte/sn ‘dir.
4- SD Kart – Hafıza Kartı (Secure Digital)
SD kartlar, 2001 yılında San Disk firması tarafından, daha eski bir teknoloji olan MMC kartının geliştirilmesiyle üretilmiştir.
Fiziksel boyut olarak en küçük depolama birimidir. Yaygın olarak 8-16-32 GB kapasiteye sahip olanları kullanılsa da 512 GB kapasiteye sahip SD kartlar da mevcuttur.
5- Bulut Depolama
Kullanıcıların fotoğraf, video, pdf gibi bilgilerini sanal ortamda saklayan depolama hizmetidir.
Kullanıcıya kendi fiziksel hard diskleri üzerinden belirli bir alan veren bu servisler sayesinde kullanıcı, belirlediği kullanıcı adı ve şifreyi girerek sakladığı bilgiye internet üzerinden anında erişebilir. Bulut depolamaya eklenen bilgiler, 3. kişilerle kesinlikle paylaşılmaz.
Google Drive, One Drive, DropBox, SkyDrive, iCloud , Yandex Disk, Open Drive, EBA Dosya, Mynet Depo gibi bulut depolama hizmeti veren servisler bulunmaktadır.
Bulut depolama üzerinde genel olarak en az 2 GB, en fazla 50 GB ücretsiz depolama yapılabilmektedir. Bu alanların yetersiz gelmesi durumunda, ücretini ödeyerek daha büyük alanlara sahip olabilirsiniz. Bulut depolama sistemleri sayesinde hafızası dolan bilgisayar, tablet veya fotoğraf makinenizin hafızasını boşaltabilirsiniz.
6- Floppy Disk (Disket)
Günümüzde artık pek tercih edilmeyen disketler geçmişte USB Belleklerin görevini üstlenmişlerdi. 1.44 MB gibi çok düşük bir kapasiteye sahip olan Floppy diskler hem sakladığı bilgi miktarının az olması hem de çabuk bozulmaları nedeniyle artık pek kullanılmamaktadır.
Konunun daha anlaşılır olması açısından aşağıdaki videoyu izlemeniz yararınıza olacaktır.
